ÇƏRŞƏNBƏ AXŞAMI, 2024-03-19, 1:26 PM
UNIVERSAL SITE.
| RSS
ANA SƏHİFƏ ABŞ-IN ŞTATLARI - FORUM
[ Yeni mesaj · Üzvlər · Forum qaydaları · Axtar · RSS ]
  • Page 1 of 1
  • 1
FORUM » ELM VƏ TƏHSİL » COĞRAFİYA » ABŞ-IN ŞTATLARI
ABŞ-IN ŞTATLARI
Nariman_QahramanliTARİX: ÇƏRŞƏNBƏ AXŞAMI, 2010-09-28, 2:36 PM | Message # 1
BƏRDƏLİ NƏRİMAN.
QRUP: Administrators
MESAJLAR: 860
Azerbaijan
Awards: 0
STATUS: KƏNAR
Alabama

Paytaxt-Montqomeri
Ən iri şəhəri-Birminqem
Qubernator-Bob Rayli

Tarixi
İlk sakinləri, 10 min ildir burada yaşadığı təxmine dilən Yerlilərdir. Kolomb əvvəli mədəniyyətlərə bağlı maddi məlumatlar arasında Tuscallosa yaxınlarında Moundville ətrafında olan məskunlaşma vahidləri, mərasim yerləri, sarmal formasındakı kurganlar ilə Apalaş Dağlarında iştirak edən mağara evlər sayıla bilər. Bölgə, 16. əsrdə Avropalılar tərəfindən kəşf edildiyində, burada məskun olan Yerli qrupları Krikler, Çerokiler, Çoktavlar və Çikasolardı. Bölgənin, Avropa ilə ilk dəfə əlaqə yaratması, bura xəzinə axtarmaq üçün gələn Hernando da Soto kimi İspanlar vasitəsilə oldu. Fransızlar, 1702də ilk davamlı məskunlaşma mərkəzi olan St. Luisi qurdular. İlk Qaralar isə 1719da bir kölə gəmisiylə Dauphin Adasına gətirildilər. 17. və 18. əsrlərdə bölgə, burada suverenlik qurmaq istəyən Fransız, İngilis və İspanlar arasındakı döyüşlərə səhnə oldu. Torpaqlarının böyük hissəsinin yoxlaması 1783də İngilislərdən ABŞa keçdi, amma Mobilə Tünd 1813ə qədər İspanlarda qaldı. 1817də Alabama Torpaqları yaradıldı və 1819da bura əyalət statusu verildi. Alabama, Amerikan Vətəndaş müharibəsisi (1861) əsnasında Birlikdən (Union) ayrılaraq Amerika Konfedere Dövlətlərinə qatıldı. Konfederasiyanın ilk paytaxtı Montgomery idi. Alabama 1868də Birliyə ikinci dəfə qəbul edildi. Vətəndaş müharibəsi sonrasında yenidən quruluş dövründə Qaraların rəhbərliyə, təhsilə və iqtisadi həyata qatılmasını təmin etmək məqsədiylə girişilən səylər müvəffəqiyyətsiz qaldı. Qaralara dərhal heç haqq tanımayan qatı irq ayrı-seçkiliyi siyasəti 1870lərin ortalarından 1960ların ortalarına qədər davam etdirildi.

Coğrafiyası və iglimi
Bir düzbucaqlıya bənzəyən əyalətin şimal-cənub uzunluğu 540 km, şərq-qərb uzunluğu 336 kmdir. Jeomorfolojik baxımdan Alabama kobudca eyni böyüklükdə iki ana bölgəyə ayrıla bilər; Apalaş Dağlarının cənub yükseltilerinden ibarət olan şimal bölgəsi və Meksika Körfəzinin sahil düzlüklərindən ibarət olan cənub bölgəsi. Şimal ucdakı Cumberland Platosunun suları, Tennessee Çayı vasitəsilə şimal-qərbə, əyalətin geri qalan bölgələrinin suları isə, geniş məhsuldar vadilər vasitəsilə cənuba doğru akaçlanır. Albamanın iqlimi ılımandır. İllik ortalama istilik şimalda 17 °C, cənubda 19 °C'dir. Yağmurlar il içində nizamlı dağılam göstərər. Birminghamda illik yağmur ortalaması 1.320' mm, Mobilədə isə 1.550 mmdir. Bu əlverişli şərtlər səbəbiylə əkinçilik məhsul dövrü, şimalda 200 gündən başlayaraq cənubda 300 günə çatar. Torpaq da əkinçiliyə çox əlverişlidir.

Əhalisi
İlk çöl yerləşmələrin toxuması, əyalətin iqlim və torpaq xüsusiyyətlərini əks etdirər. Necə ki, əhalinin yarıdan çoxu 1960lara qədər çöl seqmentdə yaşamağı davam etdirdi. 1980ə gəlindiyində bu nisbət yüzdə 40a düşmüşdü. Əyalətdə yalnız Birmingham və Mobilə şəhərlərinin əhalisi 200,000in üzərindədir. Əhalinin dörddə üçü Ağlar, dörddə biri Qaralardan ibarətdir.
İqtisadiyyat
Alabama iqtisadiyyatının təməlini 1915 ə qədər pambıq istehsalı meydana gətirərdi; bu tarixdə ortaya çıxan bir növ zərərli qurd, Alabama cütçüsünü məhsulu növlərə ayırıldırmağa məcbur etdi. Pambıq bu gün də təməl məhsullardan biridir. Ayrıca soya paxlası, misir, yerfıstığı və meşə məhsulları çıxarılar, ev heyvanları, mal və donuz yetişdirilər. Əyalətin sənaye mərkəzi Birminghamdır; şəhərin yaxınındakı dəmir, kömür və kireçtaşı yataqları burada dəmir-polad sənayesinin qurulmasını təmin etmişdir. Tennessee Vadisi İdarəsinin (TVƏ) 1930da qurduğu hidroelektrik təsislərindən əldə edilən bol və ucuz elektrik aluminyum, tekstil, kağız, kimya, metalurji, kauçuk və plastik kimi sənaye qollarının inkişafına iştirak etmişdir. Browns, Ferry, Farley və Bellefonte nüvə reaktör kompleksləri, 1970lərin ortalarından bəri əlavə elektrik gücü təmin etməkdədir.

Təhsil
Əyalətin ən əhəmiyyətli təhsil təşkilatı The University of Alabamadır. Mərkəz kampusu Tuscaloosa şəhərində olan universitet, Amerikadakı məktəb qiymətləndirmə quruluşu Usnews tərəfindən də hər il yaxşı dərəcəylə qiymətləndirilməkdədir. 1805-ci ildə qurulan universitetin mühəndislik fakültəsi, eyni zamanda Amerikanın ən köhnə 5 mühəndislik fakültəsindən biridir. Bunun yanında işlətmə və administrativ elmlər fakültəsi Amerikadakı işlətmə məktəbləri içində əhəmiyyətli bir yerə malikdir. Bunların yanında universitetdə Ünsiyyət, Sənət, Hüquq və Tibb fakültələri var. Universitetin ayrıca Hunstville və Birminghamda da kampusları vardır. Bunun yanında əyalətdəki bir başqa əhəmiyyətli universitet də Auburn Universitydir. Məktəb xüsusilə mühəndislik budaqlarında əhəmiyyətli bir yerə malikdir. Bu iki məktəbin xaricində Alabamada olan başlıca təhsil təşkilatları; University of South Alabama (Mobilə), University of North Alabama (Florence), Stillman College(Tuscaloosa), Shelton State College(Tuscaloosa) və Gadsden College(Gadsden)dır.

Ən böyük şəhərlər
1. Birmingham-Hoover-Cullman CSA (1,170,012) əhalisi
2. Mobile-Daphne-Fairhope CSA 567,625
3. Montgomery 397,961
4. Huntsville 368,661
5. Tuscaloosa 196,885
6. Decatur MSA 149,629
7. Florence-Muscle Shoals 142,950
8. Dothan 136,594
9. Auburn-Opelika 123,254
10. Anniston-Oxford 112,240
11. Gadsden 104.000

 
Nariman_QahramanliTARİX: ÇƏRŞƏNBƏ AXŞAMI, 2010-09-28, 2:38 PM | Message # 2
BƏRDƏLİ NƏRİMAN.
QRUP: Administrators
MESAJLAR: 860
Azerbaijan
Awards: 0
STATUS: KƏNAR
Alyaska

Paytaxt-Cuno
Ən iri şəhəri-Ankoric
Qubernator-Şon Parnell

Alyaska - Amerika Birləşmiş Ştatlarında ştat. Mərkəzi Cuno şəhəridir. Kanada ilə həmsərhəddir.

Tarix
Alaska'da yaşayan Yerlilərin, günümüzdən 15-40 min il əvvəl Bering Quru Körpüsünün keçərək Amerika qitəsinə yerləşən ilk immiqrantların soyundan gəldiyi sanılar. Eskimolar və Aleutlar isə, bir ehtimalla, Alaskaya 3-8 min il əvvəl gələn, daha məskun Şimal Qütbü xalqlarının nəvələridir. Alaskadakı ilk Avropalılar, Kodiak Adasında olan Three Saints (Üç Əzizlər) Qoyuna 1784də yerləşən Rus kürk tacirləri idi. Bölgə, 1799dan 1867ə qədər bir rus-Amerikan şirkəti tərəfindən idarə olundu. ABŞ xarici işlər naziri William H. Seward, bölgənin ABŞ-a satılmasını təsdiqləyən sənədi 1867-ci ildə imzaladı. Rusiya çarı İmperator II Aleksandr Alyaskanı lazımsız hesab edərək, cəmi 7,2 milyon dollar müqabilində ABŞ-a satmışdır. Əhəmiyyətli qızıl qaynaqlarının kəşfi 1880lərdə və 1890larda çox sayda Amerikalının Alaskaya yerləşməsinə səbəb oldu və ABŞ Konqresi 1912də Alaska Torpaqlarını qurdu. II. Dünya Döyüşü əsnasında Yaponların bölgədəki fəaliyyəti Alaskada müdafiə etmə təsisləri qurulmasını zəruri etdi. Alaska 3 Yanvar 1959da 49. əyalət olaraq ABŞa qatıldı. 1968də Şimal Qütbü sahil düzənliyində neft və təbii qaz yataqları tapılmasıyla daha da inkişaf etdi.
Alaska dörd coğrafi bölgəyə ayrıla bilər:
1. Cənubda Böyük Okean dağ sistemi bölgəsi,
2. Ortadakı düzənliklər və yaylalar bölgəsi,
3. Şimalda Brooks dağları bölgəsi (Qayalıq dağların şimal davamı),
4. Şimal ucda sahil düzənliyi

Meşələri və heyvanları
Alaskanın aşağı yuxarı yarısı kiçik bitkilərdən (tikanlar, quru yosunları, çiçəkli bitkilər və çəmənlər) və yüksək kollardan ibarət olan tundra bitki örtüsüylə qablıdır. Tundra Qərb Alaska ilə Alaskanın qütb bölgəsi seqmentini tamamilə örtər. Əyalətin aşağı yuxarı üçdə biri meşələrlə qablıdır. Cənub, şərq və orta - cənub seqmentlərdə daha çox qatran ağacı və ladin qarışığı böyük meşələr, orta seqmentlərdə ladinler, qayın, akçakavak, və karaçamlardan ibarət olan geniş meşələr ağırlıq təşkil edər. Alaskada bir çox çöl heyvanı yaşar. Bunlar arasında, müxtəlif ayı növləri xüsusiyyətlədə kahverengi Alaska ayısı ya da kodiak ayısı, şimal maralı, ayıbalığı, müşk malı, dağkeçisi vs. sayıla bilər. Çox sayda çay alabalığı, sombalığı vs. balıqlar baxımından zəngin olduğu kimi, sahillərdə qalxan, bənövşəyisinə, siyənək, krevet, midye və king crab-xərcəngləri taplmışdır.

 
Nariman_QahramanliTARİX: ÇƏRŞƏNBƏ AXŞAMI, 2010-09-28, 2:41 PM | Message # 3
BƏRDƏLİ NƏRİMAN.
QRUP: Administrators
MESAJLAR: 860
Azerbaijan
Awards: 0
STATUS: KƏNAR
Arizona

Paytaxt-Finiks
Ən iri şəhəri-Finiks

Arizona - Amerika Birləşmiş Ştatlarında ştat. Mərkəzi Finiks şəhəridir.

Ümümü məlumat
Arizona, kanyonları və çölləriylə məşhurdur. Arizonanın ən əhəmiyyətli coğrafik xüsusiyyəti əlbəttə Böyük Kanyondur. Əyalətdə 1107 km boyunca axan Kolorado Çayı Arizonanın ən uzun çayıdır. Əhəmiyyətli şəhərləri, Phoenix (paytaxt), Tucson, Mesa, Tempe, Glendale, Scottsdale və Yumadır. Əyalət əhalisinin 3,6 milyondan çox olduğu təxmin edilməkdədir. Arizona, Amerikanın sahə baxımından 295,260 km2 ilə altıncı böyük əyalətidir. Cənub-qərb əyalətlərindən biri olan Arizona, Kolorado Platosu, dağlıq bölgə və çöl bölgəsi olmaq üzrə başlıca üç bölgəyə ayrılar. Kolorado Platosu, Arizonanın şimal və şimal-şərq hissələrini örtər, dağlıq sahə şimal-qərbdən ən cənuba qədər uzanar, çöl bölgəsi isə cənub-qərbin yarısını örtər.

İqlim
Quru hava və aydın səma, Arizonanın xarakteristika iqlim xüsusiyyətidir. Hava şərtləri, əyalətin şimalındakı dağlar və cənubdakı səhra sahələri arasında böyük bir dəyişiklik göstərər. Əyalətdə müşahidə edilən ən aşağı istilik -40 °C, ən yüksək istilik isə 53 °C'dir. Əyalət diametrində, Yanvar ayı istilik ortalaması 5 °C, İyun ayı istilik ortalaması isə, 27 °C'dir. İllik yağmur miqdarı, bütün əyalət daxilində ortalama 33 cm³'tür. Bu dəyər səhra bölgələrində ortalama 8 cm³'e qədər düşər.

Mədəniyyət
Arizonada Phoenix Symphony Orkestr, Tucson Symphony Orkestr və Flagstaff Symphony Orkestr kimi bir çox böyük orkestr vardır. Bunun yanında əyalətdə çox sayda teatr qrupu mövcuddur. Bunlardan bəzilərini dili İspanca olan qruplardır. Rəqs nümayişləri ümumiyyətlə, klassik, müasir və etnik rəqslər üzərinə sıxlaşar. Arizonada muzeylər, mədəni mirası, təbii tarixi, sənəti və əyalətin qərbiylə əlaqədar məlumatları əks etdirər. Əyalətin bəzi böyük muzeyləri; Phoenix Art Museum, The Tucson Museum of Art, the Museum of Northern Arizona və Heard Museum of Anthropology and Primitive Artdır. Ayrıca Arizonada qırmızıdərili qəbilələrinin (Apache, Hopi, və Navajo qəbilələri kimi) yaşadıqları bölgələr də vardır. Bu bölgələrin bir qisimində iştirak edən qırmızıdərili muzeylərində qırmızıdərililərin mədəniyyətiylə əlaqədar nümayiş və sərgilər təşkil edilməkdədir

İstirahət
Arizonada iyirmi adət mesire yeri, yeddi meşəlik bölgə, 21 əyalət parkı vardır. Grand Canyon National Park, Amerikanın ən məşhur parklarından biridir və hər il dörd milyon adam Grand Canyonu görməyə gəlir. Əyalətin digər məşhur məkanları isə, Coronado National Memorial, Painted Rocks State Historic Park, Tombstone Courthouse State Historic Park və Petrified Forest National Parkdır. Əyalət, balıqçılar, düşərgəçilər, ovçular və turistlərin yanında tarix, geologiya və arxeologiya araşdırmaçıları üçün də maraqlı bir yerdir.

İrqi tərkibi
İrq quruluşu aşağıdakı kimidir:
1. 63.8% Ağ
2. 25.3% Ispanmənşəlli
3. 5% Qırmızıdərili
4. 3.1% Qara
5. 1.8% Uzaq şərqli
6. 2.9% Mələz

Universitetlər
3 universiteti vardır:
1. Arizona State University
2. Arizona Universiteti
3. Northern Arizona University

 
Nariman_QahramanliTARİX: ÇƏRŞƏNBƏ AXŞAMI, 2010-09-28, 2:46 PM | Message # 4
BƏRDƏLİ NƏRİMAN.
QRUP: Administrators
MESAJLAR: 860
Azerbaijan
Awards: 0
STATUS: KƏNAR
Arkanzas

Paytaxt-Littl-Rok
Ən iri şəhəri-Littl-Rok
Qubernator-Mayk Bib

Arkanzas - Amerika Birləşmiş Ştatlarında ştat. Mərkəzi Litl-Rok şəhəridir.

Ümümü məlumat
Arkansas, ABŞın Cənub əyalətlərindən biridir. Təxminən olaraq 3 milyon əhalisi ilə Arkansas 137.754 km2 bir sahə üzərində iştirak etməkdədir. İki coğrafi sahəyə ayrılar: Dağlıq bölgələr və düzənliklər. Şərqdə və qərbdəki düzənliklər Mississippi Alluvial və West Gulf Coastal düzlüyündən meydana gələr. Şimalda və qərbdəki dağlıq bölgələr, Ozark Platosu, Ouachita Dağları və onların arasından axan Arkansas çayı vadisidir.

Tarixi
Əsas məqalə Arkanzasın tarixi Arkanzasa çatan birinci Avropalı 16-cı əsrin sonunda İspan tədqiqatçısı Hernando de Soto idi. Arkanzas Luiziana ştatı Alınmasında Napoleon Bonaparte-dən alınan ərazidən formalaşdırılan bir neçə Amerika ştatlarından biridir. Erkən İspan dili (İspanlar) və ya dövlətin erkən Fransız tədqiqatçıları ona ehtimal olunur ki çayaşağı yaşamış Quapaw üçün İllinoys tayfasının adını verdilər. Qərbə hərəkət edən hərəkətə qədər Arkanzasda yaşamış başqa Doğma Amerikan tayfalar Quapaw, Caddo və Osage millətləri var idi. Onların məcburi hərəkətlərində ( qərbə (ABŞ Hindistan çıxarılma siyasətlərinin altında), Beş Mədəni Tayfa onun ərazi dövrü ərzində Arkanzası məskunlaşdırdı. Arkansasın Ərazisi iyul 4, 1819-da təşkil edildi. İyun 15, 1836-da, Arkanzas Ştatı ) 25-ci dövlət (ştat) kimi İttifaqı etiraf edildi Plantatorlar (toxumsəpənlər) pambığı becərmək üçün Deltada əsaslandı; bu əksər kölə edilən Afro-amerikalıların burda hər cür şərayiti var idi.Başqa ərazilər daha çox dolanacaq (yaşamaq üçün zəruri olan) fermerlərinə və qarışıq təsərrüfata malik idi. Arkanzas Meksikadan müstəqillik üçün onun müharibəsində Texasa kömək etməkdə aparıcı rol oynadı; o müharibə mübarizəyə kömək etmək üçün Texasa qoşunu və materialları göndərdi. Texas sərhədinə Vaşinqton şəhərinin yaxınlığı 1835-36 Texas İnqilabında şəhəri cəlb etdi .Bəzi dəlil Sem Houstonu təklif edir döyüş başlayanda və onun həmvətənləri 1834. Vaşinqtonda meyxanada qiyamı planlaşdırdı Arkanzasdan və cənub-şərqi dövlətlərdən könüllülərin axını Texas döyüşü sahələrinə tərəf şəhərdən axdı. Meksikalı Amerikan Müharibəsi 1846-cı ildə başlayanda, Vaşinqton könüllü qoşunu döyüş ücün hazırladı.Qubernator Tomas S. Çəkdi , Birləşmiş Ştatlar Ordusuna qoşulmaq üçün atlı qoşunun və piyada qoşunun bir batalyonunun bir polyunu təchiz etmək üçün dövlətə müraciət edən elan ilə müracıyyət etdi.Yerlilərin on şirkəti yığışdı, harada onlar Arkanzas Atlı qoşununun birinci Polyuna formalaşdırıldılar. Arkanzas daim tarixi və demakratik bir ştat olaraq qaldı.

 
Nariman_QahramanliTARİX: ÇƏRŞƏNBƏ AXŞAMI, 2010-09-28, 2:48 PM | Message # 5
BƏRDƏLİ NƏRİMAN.
QRUP: Administrators
MESAJLAR: 860
Azerbaijan
Awards: 0
STATUS: KƏNAR
Aydaho

Aydaho - Amerika Birləşmiş Ştatlarında ştat. Mərkəzi Buaze şəhəridir.

Məlumat
Aydaho ABŞın bir əyalətidir. Ölkənin şimal-qərbində yerləşir. Idaho, bir-birinə bənzəməyən iki coğrafik hissəyə ayrılar. Bir qisimi qayalıq dağlara bağlanan və tortul dağ zəncirləri 3500 metriə catan yüksəlmiş batolit əhatə edən orta və şimal seqmenti və digər bir qisimi Snake düzənliyinin meydana gətirdiyi cənub seqmentidir. Bu yarı quraq düzənliklərdə məşhur üsullarla qoyun yetişdiriciliyinə əlverişli bir miskotu çölü uzanar. Nə var ki burada sulu əkinçilik edilə bilər. Güllə, Sink, Gümüş yataqları Coeur dalana yaxınlarında işlədilməkdədir. Əyalətdə əhəmiyyətli meşə qaynaqları mövcüttdur. Ümumiyyətlə əhali Snake düzənliyində və mədən yataqlarında toplanmışdır.

Tarix
Bölgəyə 19. əsr başında, kürk ticarəti edən ovçular və Lewis ilə Clarkın araşdırma heyəti girdi(1805). İlk davamlı yerləşmə mormonların Franklinə yerləşməsidir(1855); amma bölgə ancaq 1860dan sonra qızıl yataqlarının tapılması üzərinə inkişaf göstərmişdir. 1890da isə Amerikanın 43. Amerikan Əyaləti olmuşdur
Ola bilsin insanlar Aydaho ştatı ərazisində daha əvvəldə olmuşdur, hələ ki 14 500 il əvvəl. Vilson Butte Mağarası yaxın Əkizində qazıntılar (qazmalar, qazılmalar) Şimali Amerikada ən köhnə tarix qoyulmuş eksponatlar arasında yer tutan insan fəaliyyətinin göstərilən dəlili ahəngli əqrəblər daxil olmaqla bu ərazilərin gədim olduqunu sğyləmək olar. Doğma Amerikan tayfaları üstünlük təşkil edən ərazidə cənubda şimali, Şimali və Qərbi Shoshone-də Nez Perce-ni tayfalrı yaşayırdı
Oreqon Ölkəsinin hissəsi kimi Aydaho ştatı iddia edildi, hər ikisi Birləşmiş Ştatlar və Böyük Britaniya Birləşmiş Ştatlar 1846-cı ildə şübhəsiz yurisdiksiyanı əldə edənə qədər. 1843-dən 1849 bugünkü (Aydaho ştatına Oreqonun Müvəqqəti Hökumətinin faktik yurisdiksiyasının altında idi. Arada onda (sonra) və Aydaho ştatı Ərazisinin (Sahəsinin) yaradılması (əsəri) 1863-cü ildə, bugünkü dövlətin hissələri Oreqona, Vaşinqtona və Dakota Ərazilərinə (Sahələrinə) daxil edildi. Yeni ərazi bugünkü müasir Aydaho ştatının, Montana ştatının və Vayominqin çoxunu özündə saxladı . Son illər, Aydaho ştatı elm və texnika sənayelərini özündə saxlamaq üçün turizm kimi onun kommersiya əsasını və kənd təsərrüfatı genişləndirmişdir. Elm və texnika dövlət çərçivəsində ən böyük tək iqtisadi mərkəz dövlətin tam gəlirinin 25%inin üzərindən olmuşdur və kənd təsərrüfatından, meşəçilikdən və dağ-mədən sənayeyən daha böyükdür.

 
Nariman_QahramanliTARİX: ÇƏRŞƏNBƏ AXŞAMI, 2010-09-28, 2:54 PM | Message # 6
BƏRDƏLİ NƏRİMAN.
QRUP: Administrators
MESAJLAR: 860
Azerbaijan
Awards: 0
STATUS: KƏNAR
Florida

Başkent-Tallahassee
En büyük kent-Jacksonville
Vali-Jeb Bush ®
Web sayfası-www.myflorida.com

Florida, ABD'nin eyâletlerinden biridir. 140.098 km²'lik bir alan kaplamaktadır. Florida'nın güney kısmı genelde düzlüklerle kaplıdır, orta ve kuzey kısımları tepeliktir. Florida sahilinin Atlas Okyanusu kıyısındaki bölümü 933 km'lik bir alanda uzanırken, Meksika Körfezi'ne kıyı olan bölümü 1.239 km'dir. St. John's, Apalachicola ve Suwannee, Florida'nın önemli nehirleridir. Florida'nın başkenti Tallahassee'dir. Jacksonville, Miami, Tampa, Hialeah ve Orlando eyâletin en kalabalık şehirleridir. Florida'da 13 milyondan fazla insan yaşamaktadır.
İlk defa insanı Ay üzerine taşıyan Apollo 11 uzay gemisi, 1969 yılında Florida'daki Cape Canaveral üssünden fırlatılmıştı. 1971'de, Walt Disney World Orlando'ya yakın bir yerde açılmıştı.

Din
• Hıristiyan, 82%
o Protestan, 54%
 Baptist, 19%
 Metodist, 6%
 Presbiteryan, 4%
 Episcopal, 3%
 Lutherci, 3%
 Pentecostal, 3%
 Diğer Protestanlar, 16%
o Katolik, 26%
o Mormon, 1%
• Yahudi, 4%
• Diğer Dinler, 1%
• Ateistler, 14%

Nüfus
Şehir ve kasabaların nüfusları [değiştir]
• Jacksonville 805,605
• Miami 424,662
• Tampa 336,823
• St. Petersburg 246,407
• Orlando 227,907
• Hialeah 212,217
• Fort Lauderdale 183,606
• Tallahassee 168,979
• Cape Coral 156,891
• Port Saint Lucie 151,391
• Pembroke Pines 146,828
• Hollywood 142,473
• Coral Springs 126,875
• Gainesville 114,375
• Miami Gardens 108,862
• Miramar 108,240
• Clearwater 106,642
• Pompano Beach 102,745
• Palm Bay 100,116

 
Nariman_QahramanliTARİX: ÇƏRŞƏNBƏ AXŞAMI, 2010-09-28, 2:55 PM | Message # 7
BƏRDƏLİ NƏRİMAN.
QRUP: Administrators
MESAJLAR: 860
Azerbaijan
Awards: 0
STATUS: KƏNAR
Havay

Havayi - Amerika Birləşmiş Ştatlarında ştat. Mərkəzi Honolulu şəhəridir.

Coğrafi Mövqeyi
Havay arxipelaqı Sakit okeanın mərkəzində 3300 kilometr uzunluğunda böyük bir əyri yaradan, ada və riflərdən ibarətdir. Arxipelaq şərqdə Havay adasında başlayır və təxminən 180-ci meridianda yerləşən Kure atolunda bitir.
Havay arxipelaqı 8 böyük adadan təşkil olunub. Bunlar ştatın 99 %-ni təşkil edən Oahu, Havay, Maui, Kauai, Lanai, Molokai, Niihau və Kahoolave adalarıdır. Əhalinin böyük hissəsi elə bu adalarda yaşayır. Sahəsi 8150 km2 olan Havay adası ölkənin 2/3-ni təşkil edir. Yerli əhali bu adanı sadəcə olaraq “Böyük Ada” adlandırır. Adalardan ən balacası - ərazisi 125 km2 olan Kahoolavedir. Bu ada əhalisizdir.
Havay adaları Sakit okeanının mərkəzində yerləşir. Ştatın paytaxtı olan Honolulu şəhəri San Fransisko şəhərindən 3850 km qərbdə, Tokiodan 6500 km şərqdə və Avstraliyanın sahillərindən 7300 km şimal-şərqdə yerləşir. Bu ilk növbədə adanın bütün dünyadan təcrid olunması kimi görünür və son yüzilliklərdə bu həqiqətən də belə idi. Amma Sakit okeanı hövzəsi ölkələrinin bir-biri ilə qarşılıqlı iqtisadi əlaqələr yaratması və okean resurslarından istifadəsi nəticəsində adaların iqtisadi əhəmiyyəti artmışdır.
Adalar dəniz səviyyəsindən 4000-5000 m aşağıda yerləşirlər və çoxlu sayda vulkanlarla zəngindirlər. Burada tez-tez baş verən və adaların yaranmasına səbəb olan və indiyə qədər davam edən vulkanik proseslər partlayıcı xarakterli deyillər. Vulkan püskürməsi nəticəsində vulkanın hissələri uzaq məsafələrə səpələnmir. Havay adasında yerləşən bir çox vulkanlar hələ də aktivdirlər. Mauna Loa vulkanı hər 4 ildən bir püskürür və yaxınlıqda yerləşən Hilo şəhəri üçün təhlükə yaradır. Başqa bir vulkan Kilauea da aktivdir, amma hər 7 ildən bir püskürür. 1960-cı ildə bu vulkanın püskürməsi 10 km2 ərazinin lava altında qalmasına səbəb olmuşdu. Bu püskürmədən sonra adanın ərazisi 260 hektar artmışdır.

Tarixi
Adanın ilkin əhalisi olan polineziyalıların bu adalara təxminən 1000 il əvvəl, Havay adalarından 4000 km şimal-qərbdə yerləşən Markiz adalarından gəldikləri hesab olunur. 500-600 il əvvəl isə polineziyalıların ikinci miqrasiyası baş verir. 18-ci əsrdə adalar avropalılar tərəfindən kəşf olunur. Havay adalarına ilk dəfə gəlmiş avropalı 1778-ci ildə Ceyms Kuk olmuşdur. O bu adalara “Sandviç Adaları” adını vermişdi. Kuk sonradan “Böyük Ada”da öldürülmüşdü. Adaların kəşfi xəbəri tezliklə bütün Avropa və Amerikaya yayılır və hamı Asiya və Amerika arasında yerləşən və geniş iqtisadi əhəmiyyət daşıyan bu adalara sahib olmaq istəyir. 1820-ci illərdə adalar Şimali Amerikadan olan balina ovçuları üçün istirahət və ehtiyat bazası rolunu oynayırdı. Eyni zamanda Amerikanın şimal-şərqindən buraya protestant missionerləri axışmağa başlayır və xristian dininin yerli əhali arasında yayılmasında böyük uğurlar əldə edirlər.
Havay adalarında ilk şəkər plantasiyası 1837-ci ildə təsis edilir. 19-cu əsrin sonunda Havay dünyanın ən başlıca şəkər ixracatçılarından birinə çevrilir. İçşi qüvvəsinə olan tələbi ödəmək üçün 1852 - 1930-cu illər arasında adaya 400000 nəfərə yaxın kənd təsərüffatı işçisi gətirilir. Onların böyük hissəsi asiyalılar idilər. Bu da gəlmələrə nisbətən yerli əhalinin sayının azalmasına səbəb olur. 1852-ci ildə etnik Havaylılar əhalinin 95%-ini təşkil edirdilərsə, 1900-cu ildə onlar 15%-dən daha az idilər. 1930-cu ildən sonra ABŞ əhalisinin miqrasiyası nəticəsində Havay adalarının yeni avropalı sakinləri formalaşmışdır. Halhazırda ştatın əhalisi 1.2 milliona yaxındır.
Havay adalarında avropalılardan öncə müxtəlif krallıqlar mövcud olmuşdur. 1785 – 1795-ci illərdə Kameha-meha tərəfindən xırda krallıqlar ləğv edilir və vahid dövlət yaradılır. 19-cu əsrdən başlayaraq amerikalıların adalarda olan mövqeyi getdikcə artır və adanın öz müstəqilliyini itirməsi halında onun ABŞ-a qoşulmasını qaçılmaz edir. Adada Amerika mənşəli plantatorların artması onların ada hakimiyyətindən olan narazılıqlarının artmasına səbəb olur. 1887-ci plantatorlar, mövcud monarxiya quruluşlu hökuməti plantatorların hakimiyyətini tanımasına vadar edirlər. 1893-cü ildə yeni inqilabçı hakimiyyət ABŞ-a birləşmək istəyi ilə Vaşinqtona müraciət edirlər. Birinci dəfə rədd cavabı alan inqilabçı hakimiyyətin istəyi 1898-ci ildə qəbul olunur. Beləliklə Havay ABŞ-ın ən son 50-ci ştatına çevrilir.

İqtisadiyyatı
Havay adalarının torpaqlarının 80%-i yerli ştat hakimiyyətinə məxsusdur. Özəl torpaqlar isə 39 nəfərə məxsusdur. Onların hər birinin torpağının ərazisi 2000 hektardan çoxdur.
1860-cı illərdən sonra şəkər və ananas Havay adalarının iqtisadiyyatının əsas tərkib hissəsini təşkil edirdi. 1940-cı illərə qədər iqtisadiyyat kənd təsərüffatı yönümlü olaraq qalmaqda davam edirdi. Halhazırda Havay əhalisinin 30%-i kənd təsərüffatı sferasında çalışır. Havay hələ də şəkər istehslaında dünyada önəmli rola malikdir və bundan əlavə ildə 650000 ton ananas istehsal edir.
İqtisadiyyatın digər vacib sferası isə turizmdir. Hər il Havay adalarına 4.5 milliona yaxın turist gəlir. 1950-ci ildə Havayın gəlirlərinin 4%-ini təşkil edən turizmin payı günümüzdə 30%-ədək artmışdır.

 
Nariman_QahramanliTARİX: ÇƏRŞƏNBƏ AXŞAMI, 2010-09-28, 3:00 PM | Message # 8
BƏRDƏLİ NƏRİMAN.
QRUP: Administrators
MESAJLAR: 860
Azerbaijan
Awards: 0
STATUS: KƏNAR
Kaliforniya

Paytaxt-Sakramento
Ən iri şəhəri-Los-Anceles
Digər iri şəhərləri-San-Dieqo, San-Xose, San-Fransisko
Qubernator-Arnold Şvartsenegger

Kaliforniya (ingiliscə: California) - Amerika Birləşmiş Ştatlarının qərbində yerləşən ştat. Əhali sayına görə ABŞ-ın ən böyük və nüfuzlu ştatıdır. Ərazisinə görə isə Alyaska və Texasdan sonra 3-cü ən böyük ştatdır.[1] Şimal tərəfdən Oreqon ştatı, şərqdən Nevada və Arizona ştatları, cənubdan Meksikanın Baxa Kaliforniya ştatı, qərbdən isə Sakit Okeanla əhatə olunur. Kaliforniyanın mərkəzi Sakramento, ən böyük şəhərləri isə Los Anceles, San Diyego, San Xose və San Fransiskodur. Kaliforniya müxtəlif iqlim zonaları, zəngin coğrafiyası və əhali tərkibinə malikdir. Əlavə olaraq Kaliforniyanın Loc Anceles şəhərində yerləşən Hollivud dünya kinematoqrafiyasının mərkəzi kimi tanınır. Iqtisadiyyatında vacib yerləri aerokosmik sənayesi, neftin çıxrılması və emalı, İnformasiya Texnologiyaları tutur. Ümumi Daxili Məhsulun həcminə görə Kaliforniya bütün ştatları qabaqlayır. Müqayisə üçün deyə bilərik ki, tək Kaliforniyanın iqtisadiyyatı Rusiyanın bütün iqtisadiyyatından daha böyükdür. [1] Əgər Kaliforniya ayrıca dövlət olsaydı, onda o əhalisinin sayına görə dünyada 35-ci, ÜDM həcminə görə isə 8-ci yerdə olardı.

Coğrafiyası
Kaliforniya Amerikanın Oreqon, Arizona və Nevada ştatları, Meksikanın Baja Kalifornia ştatı və Sakit Okean ilə həmsərhəddir. Ərazisi 423 970 km² olan Kaliforniya, ayrıca müstəqil dövlət olsaydı ərazi böyüklüyünə görə dünyada 59-cu sırada dayanardı. Ştatın mərkəzi hissəsində Kaliforniya Vadisi yerləşir. Kaliforniya Vadisinin qərbində Kordilyer dağları, şərqində Sierra Nevada dağları, şimalında Kaskad dağları, cənubunda isə Tehaçapi dağları yerləşir. Bu ərazi Kaliforniyanın əsas kənd təsərrütı regionudur. ABŞ-ın kənd təsərrüfatında istifadə olunan torpaqlarının 1 faizi, istehsal olunan kənd təsərrüfatı məhsullarının isə (dəyərinə görə) 8 faizi bu regiona düşür.
Ştatın ərazisinin 45 faizini meşələr tutur. Nisbətən quru iqlimə məxsus bir ştat üçün bu göstərici kifayət qədər yüksək göstəricidir. Şam ağaclarının növlərinin zənginliyinə görə Kaliforniya bütün ştatlardan irəlidədir. Kaliforniya meşə sahələrinin ümümi həcminə görə ştatlar arasında Alyaskadan sonra 2-ci yeri tutur. Kaliforniya Ağ Dağlarında yerləşən bəzi ağaclar dünyada ən qədim ağaclar hesab olunurlar.
Cənubda daxili duzlu göl olan Salton Si (Salton Sea) yerləşir. Ştatın cənub-mərkəz hissəsində Mahove Səhrası yerləşir. Mahove Səhrasının şimal-şərq hissəsində Ölüm Vadisi yerləşir, burada Şimali Amerikanın ən isti və ən aşağı nöqtəsi olan Bedvater hövzəsi yerləşir. Qərb Yarımkürəsində qeydə alınan ən isti temperatur buraya aiddir. Rekord göstərici 1910-cu il, 10 İyul tarixində 57 °C qeydə alinmışdır. Ümumiyyətlə isə ştatın bütün cənub-şərq ərazisi quru və isti iqlimə malik səhralardan ibarətdir. Kaliforniyanın Arizona ştatı ilə cənub-şərq sərhədləri Kolorado Çayından keçir. Kaliforniyanın cənub hissəsi bu çayın sularının yarısını istifadə üçün götürür.
Ştatın sahilyanı bölgəsində çoxlu əhali məskunlaşmışdır. Burada San-Diego, Los-Anceles, San-Fransisko kimi iri şəhərlər mövcuddur.

İqlimi
Kaliforniyanın iqlimi Aralıq Dənizi İqlimindən Subarktik İqlimə qədər dəyişir.
Ştatın ərazisinin böyük hissəsi Aralıq Dənizi İqlimindədir, bura sərin, yağışlı qış ayları və quru yay ayları xasdır. Okean sahillərindən axan sərin Kaliforniya Axını yay aylarında sahildə ərazilərində tez-tez duman yaranmasına səbəb olur. Daxili ərazilərdə isə yay ayları daha isti, qış ayları isə daha da soyuq olur. Ştatın şimal hissəsi cənubuna nisbətən daha rütubətlidir. Şimal-Qərbi Kaliforniya Mülayim İqlimə malikdir. Ştatın hündür dağları qış müddətində qar ilə örtülü olur, yayda isə mülayim iqlimə malik olurlar.

Tarixi
Kaliforniya ərazisi 10 000 il əvvəldən başlayaraq müxtəlif xalqlar tərəfindən məskunlaşmağa başlamışdır. Əlverişli və rəngarən iqlimin olması səbəbindən bu region Kolumbun Amerikaya gəlməsindən əvvəl ən cox inkişaf etmiş regionlardan biri olub.
Bu regionu ilk tədqiq edən avropalı isə 1542-ci ildə bura İspaniya Krallığının gəmisi ilə üzən portuqal Joao Rodrigez Kabrilyo olub. Bundan 37 il sonra, 1579-cu ildə ingilis səyyahı Fransis Dreyk Kaliforniyaya çatmış və bu torpaqlara iddia etmişdir. İspaniyalı Sebastyan Vizkano 1602-ci ildə İspaniya Krallığı üçün Kaliforniyani tədqiq etmiş və onun xəritəsini hazırlamışdır.
İspan missionerləri bu regiona 18-ci əsrin sonlarından etibarən bu regiona gəlməyə başlamışlar. Region həmin dövrdə Alta Kaliforniya (Yuxarı Kaliforniya) adlanırdı. 1821-ci il Meksika Müstəqillik Muharibəsi nəticasində Meksikanın müstəqillik əldə etməsi nəticəsində Kaliforniya Meksika ərazisinə çevrildi. Bundan 25 il sonra keçən bir müddət ərzində Alta Kaliforniya Meksikanın ucqar və geridə qalmış regionuna çevrildi. Müstəqilliyin əldə olunması ilə birlikdə missionerlərə aid olan torpaqlar onlardan alınaraq Meksika Dövlətinin mülkiyyətinə verildi. Həmin dövrdə Kaliforniyada əsasən ranço təsərrüfatı inkişaf etmişdi. 1820-ci illərdən etibarən Kanada və ABŞ-dan olan insanlar burada məskən salmağa başladılar. Onlar Kaliforniyanın Amerika torpağı olacağının müjdəçiləri idilər.
Az sonra başlanan Meksika-Amerika Müharibəsi (1846-1848) nəticəsində Meksika öz ərazisinin yarıdan çoxunu, həmçinin Kaliforniya ərazisini itirdi. Lakin Kaliforniyanın aşağı regionu olan Baja Kaliforniya Meksikanın ərazisi kimi qaldı.
San Fransisko portu 1850-ci il. 1847 və 1870-ci illər arasında San-Fransiskonun əhalisi 500 nəfərdən 150000 nəfərə qədər artmışdır.
1848-ci ildə Kaliforniyanın ağdərili əhalisi 15 000 nəfər idi. Lakin 50-ci illərdə burada qızıl mədənlərinin tapılması nəticəsində çoxlu sayda avropalı Kaliforniyaya köçdü. 1854-cü ildə onların sayı artıq 300 000-ə çatırdı. Həmin ildə Sakramento Kaliforniyanın administrativ mərkəzi seçildi.
Kaliforniya ilə ABŞ-ın şərq və mərkəz regionları arasında yol çox uzun və təhlükəli idi. Buna görə Kaliforniyaya birbaşa dəmiryolu tikintisinə başlandı. İlk belə dəmiryolunun tikintisi 1869-cu ildə başa çatdı. Həmin dəmiryolu ABŞ-ın İlk Transkontinental Dəmiryolu adlanır. Bu dəmiryolunun istifadəyə verilməsi Kaliforniyanın inkişafına böyük təkan verdi, ştata yüzminlərlə əhali köç etməyə başladı. Yeni gələn məskunlar buradakı torpağın yay zamanı su verildiyi vaxt çox yaxşı məhsul verdiyini görərək burada çoxlu sayda fermalar açmağa başladılar.
20-ci əsrin başlanğıcında buranı ABŞ-ın digər regionları ilə bağlayan daha bir neçə yol tikildi. Ştatın əhalisi 1900-cu ildə 1 milyon nəfərdən az olsada, 1965-ci ildə Kaliforniya ölkənin ən çox əhalisi olan ştatına çevrildi. Bu gün Kaliforniya dünyada müasir texnologiyaların, iri müəssisələrin, musiqi və kino sənayesinin mərkəzi kimi tanınır. Ştat həmçinin ABŞ-ın kənd təsərrüfatının mərkəzidir.

Demoqrafiya
2009-cu il üçün Kaliforniyanın əhalisi 36.961.664 nəfər olub.[2] Əhalisinin böyük əksəriyyətini Ağdərili Amerikalılar təşkil edir. Onların əhalinin ümumi sayında payı 45 faizdir. İspandilli Amerikalıların payı 36 faizdir və onlar sürətlə artmaqdadırlar. Hesablamalara görə 2020-ci ildə Latın Amerikalılar Kaliforniyada əsas etnik qrupa çevriləcəklər, ispan dili isə Kaliforniyada əsas dilə çevriləcək. Etnik mənsubluğuna görə ştat əhalisinin çoxunu meksikalılar (25%) təşkil edir, daha sonra almanlar (9%), irlandlar (7.7%), ingilislər (7.6%), filippinlilər (6%) gəlir. Los-Anceles və San-Fransiskoda çoxlu sayda fransız, italyan, skandinav və portuqal əsilli amerikalılar yaşayır. Kaliforniyada 600.000-ə yaxın erməni, 500.000 iranlı, 500.000 nəfər ərəb əsilli amerikalı yaşayır. Ştatda həmçinin əksəriyyəti Cənubi Azərbaycandan olan 200.000-ə yaxın azərbaycanlı yaşayır. [3]
2010-cu il üçün Kaliforniya əhalisinin 7.3%-ni qanunsuz miqrantlar təşkil edir.
Hesablamalara görə, Kaliforniyanın əhalisi 2025-ci ildə 50 milyon nəfərə çatacaq.

Din
Kaliforniyada əhalinin çoxu xristian dininə sitayiş edir. Onların böyük hissəsi katolikdir. Kaliforniya katolik kilsəsinə inananların sayına görə bütün ştatlardan irəlidədir. Katoliklərdən sonra 2-ci ən çox ardıcılı olan kilsə Protestant kilsəsidir. Yəhudilərin sayı ştatda təxminən 1.000.000 nəfərdir, onlar ümümi əhalinin təxminən 3%-ni təşkil edirlər. Kaliforniya ABŞ-da yəhudilərin sayına görə Nyu-Yorkdan sonra 2-ci yeri tutur. Hal-hazırda ABŞ Senatında Kaliforniyanı təmsil edən hər iki senator, Dianne Feinstein və Barbara Boxer yəhudidirlər. Müsəlmanlar ümumi əhalinin təxminən 3%-ni təşkil edirlər. Onların sayı 1 milyon nəfərdən çoxdur. Xüsusilə San-Diego şəhərində çoxlu sayda müsəlman yaşayır. Müsəlmanlar bu şəhərin əhalisinin 10%-ni təşkil edirlər. Şəhərdə müsəlmanların sayı təxminən 100.000 nəfərdir. [5]
Kaliforniya həmçinin buddistlərin sayına görə də digər bütün ştatlardan irəlidədir. Burada Amerikadakı bütün buddistlərin təxminən 40%-i yaşayır.

Əhalinin İrqi Mənsubluğu
• 42.3% Ağdərili (Latın Amerikalı ağdərililər bura aid deyil)
• 36.6% Latın Amerikalı (istənilən irqdən)
• 12.5% Asiyalı
• 6.7% Qaradərili Amerikalı
• 2.6% Qarışıq İrqə aid
• 1.2% Hindilər [6]

İqtisadiyyatı
Ştatın 2007-ci ildə Ümumi Daxili Məhsulu 1.812 trilyon ABŞ dolları olub. Kaliforniyanın ÜDM-u ölkənin ÜDM-nin 13%-ni təşkil edir. Ştatda əsas inkişaf edən sahələr ticarət, nəqliyyat, təhsil, səhiyyə və turizmdir. Kaliforniyada işsizlik səviyyəsi 2010-cu il üçün 12%-dir. 2007-ci ildə işsizlik burada 5.9% olub. [7]
Kaliforniyanın iqtisadiyyatı beynəlxalq ticarətdən çox asılıdır. 2008-ci ildə ştatın xarici ölkələrə ixracı 144 milyard dollar dəyərində olub. İxracatın 42 faizi komputerlər və elektron məhsullar olub. Ştatın şimal hissəsində Silikon Vadisi adlanan ərazi yerləşir. Dünyada ən müasir kompüter və İT şirkətlərinin əsas mərkəzi bu vadidə yerləşir. Həmin şirkətlərə Apple, Google, HP, Facebook, İntel, Cisco, eBay, Adobe, Oracle, Yahoo, Netflix və bir sıra başqaları aiddir.
Kaliforniyada əhalinin adambaşına düşən Ümumi Daxili Məhsul miqdarı 38.956 dollardır. Bu göstəriciyə görə ştat ölkədə 11-ci yeri tutur. Əhalinin gəlir səviyyəsi onların peşəsindən və yaşadığı regiondan asılı olaraq böyük ölçüdə dəyişir. Sahil regionlarında yaşayan əhalinin gəliri daxili regionlarda yaşayan əhalinin gəlirindən daha çoxdur. Həmçinin, 2010-cu ildə Kaliforniyada 663.000 nəfər milyoner qeydə alınmışdır. Milyonerlərin sayına görə Kaliforniya ölkədəki bütün ştatlardan irəlidədir. Ştat həmçinin ölkədə ən böyük gəlir vergisi miqdarına sahibdir. Ştat ərazisində satış vergisinin miqdarı 8.25%-dir, yerli vergi ilə birlikdə bu miqdar 10.75%-ə qədər artır. Kaliforniyada minimum əməkhaqqı saatda 8 dollardır. Ölkə üzrə bu göstərici 7.25 dollardır. San-Fransisko şəhərində isə minimum əməkhaqqı saatda 9.79 dollardır.
Kaliforniya ştatı krizisdən ən böyük ziyan görən ştatlardan biri olub. Hazırda 2010-cu il üçün ştatın büdcəsinin 72 milyard dollar defisiti var.

Enerji
Kaliforniyanın mülayim iqlimə sahib olması səbəbindən, ştat adambaşına düşən enerji istehlakına görə ölkədə ən aşağı yerlərdən birini tutur.
Kaliforniyanın enerji istehsalında neft və qaz sənayesi əsas yer tutur. Mərkəzi Vadidə və Sakit Okean sahilində böyük neft yataqları yerləşir. Kaliforniyada ildə 50 milyon tona yaxın neft çıxarılır. Ştatın təbii qaz ehtiyatları azdır və tələbatı qarşılamaq üçün onu Meksika Körfəzi ştatlarından və Kanadadan boru kəmərləri vasitəsilə ixrac edir. Bundan başqa Kaliforniya alternativ enerji istehsalına görə də ölkədə 1-ci yeri tutur. Alternativ enerji mənbələrinə geotermal, günəş enerjisi və külək enerjisi aiddir. Hesablamalara görə 2020-ci ildə ştatda istehlak olunan enerjinin üçdə biri alternativ enerji mənbələrindən alınan enerji olacaq. [8] Bu planın həyata keçməsi nəticəsində Kaliforniya ətraf mühiti ən təmiz olan ştatlardan birinə çevrilə bilər.

Nəqliyyat
Kaliforniya ştatının geniş əraziləri bir-birilə çoxlu sayda avtomagistrallar və sürətli dəmiryolları vasitəsilə əlaqələnmişdir. Ştatın nəqliyyat sistemində avtomobillər əsas vasitədir. Ştatın demək olar bütün ərazisi geniş avtomagistrallarla əhatə olunmuşdur.
Ştatın əsas diqqətəlayiq yerlərindən biri də San-Fransiskoda yerləşən Qızıl Darvaza Körpüsüdür. Körpü 1937-ci ildə tikilərək istifadəyə verilmişdir. Körpünün uzunluğu 2.7 kilometrdir, ordan kediş isə avtomobillər üçün pulludur. Hər gün bu körpüdən 118.000 avtomobil istifadə edir. [9] Körpü həmçinin turistlərin ən çox axın etdiyi yerlərdən biridir.
Los-Anceles Beynəlxalq Aeroportu və San-Fransisko Beynəlxalq Aeroportu ştatın ən vacib aeroportlarıdır. Bu aeroportlarda transkontinental uçuşların əksəriyyəti həyata keçirilir. Bunlardan başqa Kaliforniyada 938 orta və kiçik həcmli aeroportlar fəaliyyət göstərir. [10] Aeroportların sayına görə Kaliforniya ölkədə Texas ştatından sonra 2-ci yeri tutur.
Şəhərlərarası dəmiryolu daşınmasının əksəriyyəti Amtrak California şirkəti tərəfindən həyata keçirilir. Şəhərlərarası avtobus daşınmaları isə əsasən Greyhound şirkəti tərəfindən həyata keçirilir. Şəhərlərin bir çoxunda metro nəqliyyatı fəaliyyət göstərir. Onlardan ən böyükləri Los-Ancelesdə yerləşən Metro Rail və San-Fransiskoda BART metro sistemləridir.

Təhsil
Kaliforniya ölkədə ın çox əhalisi olan ştat olduğu üçün ən böyük təhsil sisteminə malik ştatdır. 2005-2006 təhsil ilində Kaliforniya orta məktəblərində 6.2 milyon şagird təhsil alırdı. Lakin Kaliforniya əsas ali təhsilin keyfiyyətinə görə digər ştatlardan fərqlənir. Ştatda yerləşən Kaliforniya Dövlət Universiteti ölkədə ən böyük ali təhsil müəssisəsi sistemidir. Kaliforniya Dövlət Universitetinin müxtəlif şəhərlərdə yerləşən filiallarında ümumi olaraq 450.000 tələbə təhsil alır. Ştatda yerləşən nüfuzlu özəl ali məktəblərə Stanford Universiteti, Cənubi Kaliforniya Universiteti, Kaliforniya Texnologiya İnstitutu aiddir. Bundan başqa Kaliforniyada fəaliyyət göstərən kolleclərdə 2.9 milyon tələbə təhsil alır.

Azərbaycan ilə Əlaqələri
Kaliforniyada təxminən 200.000 nəfərə yaxın azərbaycanlı yaşayır. Bunlar əsasən İran İslam İnqilabından sonra bura gələn cənubi azərbaycanlılardır. Bundan başqa Kaliforniyanın universitetlərində çoxlu sayda azərbaycanlı tələbə təhsil alır. Kaliforniyanın şimalında azərbaycanlıların ACSNC (Azerbaijan Cultural Society of Northern California ) təşkilatı fəaliyyət göstərir. Los-Anceles şəhərində Azərbaycan Respublikasının konsulluğu fəaliyyətdədir. Konsulluq 2005-ci ildə açılmışdır. Azərbaycanın Kaliforniyadakı rəsmi konsulu Elin Süleymanovdur.

 
Nariman_QahramanliTARİX: ÇƏRŞƏNBƏ AXŞAMI, 2010-09-28, 3:12 PM | Message # 9
BƏRDƏLİ NƏRİMAN.
QRUP: Administrators
MESAJLAR: 860
Azerbaijan
Awards: 0
STATUS: KƏNAR
Nyu-York (ştat)

Nyu-York ştatı - Amerika Birləşmiş Ştatlarında ştat. Mərkəzi Albani şəhəridir. New York Şehri, (İngilizce resmi adı:The City of New York) Amerika Birleşik Devletleri'nin nüfus bakımından en büyük kenti. Aynı isimli New York eyaleti'nde yer alır. Yüzyıldan fazladır dünyanın en önemli ticaret ve finans merkezlerinden biridir. Şehir, medya, politika, eğitim, eğlence ve modadaki küresel etkilerinden dolayı bir dünya şehri olarak kabul edilmektedir. Birleşmiş Milletler Genel Konseyi binasına ev sahipliği yaptığından dış ilişkiler için de çok önemli bir merkez durumundadır. Fakir semtlerinde ise çok sayıda işsiz ve evsiz yaşar.
Kent beş bölüme ayrılmıştır: Manhattan, Brooklyn (Kings Country), Queens (Queens Country), Bronx ve Staten Island (Richmond). 830 km²'lik bir alanda yaşayan 8,2 milyon nüfusuyla New York, Amerika'da nüfus yoğunluğu en büyük olan şehirdir. Çevre banliyöleriyle birlikte New York metropolitan bölgesi 21 milyonluk nufusa sahiptir ve dünyanın en kalabalık yerleşim bölgelerinden birini oluşturur.
New York, bir göçmen kentidir. Kentte yaklaşık 170 ayrı dil konuşulmaktadır ve her üç kişiden biri ABD dışında bir ülke doğumludur. İngilizce çeşitli aksanlarla konuşulur. İngilizce’nin yanı sıra İspanyolca da İngilizce kadar yoğun konuşulmaktadır. Little Italy (Küçük İtalya) semtinde İtalyanca, China Town’da (Çin mahallesi) Çince konuşulur.
New York birçok Amerikan kültürel hareketinin de doğum yeridir. Edebiyat ve görsel sanatlarda Harlem Rönesansı, resimde soyut ekspresyonizm (New York Ekolü), müzikte hip hop, punk, salsa ve Tin Pan Alley bu hareketlerden bazılarıdır. 24 saat açık olan metrosu ve yoğun trafiğiyle Hiç Uyumayan Şehir adını almıştır.
Özgürlük heykeli, Empire State Binası, Central Park ve Times Meydanı, Modern Sanat Müzesi, Guggenheim Müzesi ve Modern Tarih Müzeleri şehrin ilgi çekici mekanlarıdır. Gökdelenleri, caddeleri, lokantaları, alışveriş merkezleri ve insanlarıyla, New York turistleri cezbetmektedir.

Tarix
New York şəhəri 1613-cü ildə Hollandiyalılar tərəfindən New Amsterdam adı altında quruldu. Şəhər 1664-cü ildə Birləşmiş Krallığa keçdi və New York adını aldı. 1778-ci ildə şəhər 2 il müddətlə yeni qurulan Amerika Birləşmiş Dövlətlərinin paytaxtı oldu. Paytaxt Vaşinqtona daşındıqdan sonra da şəhərin əhəmiyyəti böyüməyə davam etdi. New York Avropalılar tərəfindən 1524-cü ildə kəşf edildiyində 5,000 şəxsiyyət əhaliyə sahib idi. Fransız Kral donanmasında olan İtalyan səyyah Giovanni Verrazzano şəhərə Nouvelle Angoulême Yeni Angoulême (Fransada bir şəhər) adını verdi. Daha sonra kürk ticarətinə başlayan Hollandiyalılar tərəfindən Nieuw Amsterdam adı verilən şəhərin Manhattan adası Amerika yerlilərindən 1626-cı ildə bu günün məbləğiylə 1000 dollara satın alındı. 1664-cü ildə İngilislər tərəfindən fəth edilən şəhərə York və Albany İngilis Dükünə ithafen New York adı verildi. Şəhər 19. əsrdə köç və açılam hərəkəti ilə çevrilmə keçirdi. Central Park 1857-ci ildə Amerika şəhərləri arasında mənzərə memarlığı ilə edilən ilk park olma xüsusiyyəti daşıyır. 1827-ci ildə kölələr New Yorkda tutulardı lakin 1830-cu illərdən sonra New York köləliyin qaldırılması hərəkətlərinin şimalda mərkəzi oldu. 1904-cü ildə New York şəhər metrosunun açılması yeni şəhərin bir araya gəlməsini təmin etdi. New York şəhəri 20. əsrin ilk yarısında dünyanın ticarət, sənaye və ünsiyyət mərkəzi halına gəldi. Əlbəttə bu inkişafın bir əvəzi vardı. General Slocum adlı buxarlı gəmidə çıxan yanğında 1,021 yolçu, 1911-ci ildə meydana gələn New York şəhərinin ən böyük sənaye fəlakəti Triangle Shirtwaist fabriki yanğınında isə 146 hazır paltar işçisi həyatını itirdi. New York şəhəri 1920-ci illərdəki Böyük Köç əsnasında Cənub Amerikadakı Afrikalı Amerikalılar üçün başlıca istiqamətlərdən biriydi. 1916-cı ildə New York şəhəri Şimal Amerikanın ən böyük şəhər Afrikalı diasporuna sahib şəhəri idi. New York şəhəri 1920-ci illərdə Londonu geridə buraxaraq ən sıxlıq olan şəhər mövqesinə gəldi və Metropoludan Bölgəsi 1930-cu illərin başında 10 milyon balı aşaraq insanlıq tarixindəki ilk meqa şəhər oldu. Böyük Böhranın çətin illərində islahatçı Fiorello La Guardianın New York Bələdiyyə Başçılığına seçilməsi Tammany Həllin 80 il boyunca qurduğu siyasi hakimiyyətə son verdi. İkinci Dünya Döyüşündən dönən qazilər və Avropadan gələn immiqrantlar şərq Queensdə geniş məskunlaşma yerləri meydana gətirdilər. New York döyüşdən burnu qanamamış bir şəkildə çıxdı və Amerika Birləşmiş Dövlətlərinin dünya üzərindəki hakim iqtisadi gücünün yüksəlməkdə olan Wall Streeti ilə dünyaya istiqamət verən bir şəhər halına gəldi. 1950-ci ildə tamamlanan Birləşmiş Millətlər Ümumi Mərkəzi New Yorkun siyasət üzərindəki təsirini açıq bir şəkildə işarələməkdədir. New York 1960-cı illərdə iqtisadi problemlər, artan cinayət nisbətləri və irqlər arası gərginlik 1970-ci illərdə özünün pik zirvəsinə çatdı. 1980-ci ildə maliyyə sektorunda meydana gələn yenidən güclənmə ilə şəhərin cəmiyyət maliyyəsi düzəldi. 1990-cı illərdə şəhərdə görülən irqçi gərginlik dayanıldı, cinayət nisbətləri əhəmiyyətli ölçüdə azaldı və Asiya ilə Latın Amerikadan axın axın insan New Yorka köç etdi. 11 Sentyabr 2001 tarixində şəhər Amerika tarixinin ən böyük terror hadisəsinə şahid oldu. 11 Sentyabr 2001 Hücumu olaraq bilinən bu hadisə əsnasında, qaçırdıqları təyyarələrlə New Yorkun ən yüksək göydələnləri olan Dünya Ticarət Mərkəzi binalarına (Əkiz Qüllələr) çarpan terroristlər 3000 ə yaxın insanın ölümünə səbəb oldular. Əkiz Qüllələrin olduğu bölgədə Azadlıq Qülləsi və abidəsi ilə üç ofis qülləsi tikiləcək və bu binaların tamamlanması 2013-cü ili tapacaq

Şəhərin əhəmiyyəti
Maliyyə dünyasının ürəyinin atdığı Wall Street prospekti, New Yorkun Manhattan hissəsində yerləşir. New York birjası (New York Stock Exchange) burada var. Məşhur Azadlıq Heykəli (Statue of Liberty) New York limanındakı kiçik bir adadadır. Teatr və müzikallar Broadway prospektinin ətrafında toplanmışdır. John F. Kennedy Beynəlxalq Aerodrom dünyanın ən çox yolçu trafiki daşıyan aerodromlardan biridir. Metropoludan Museum of Art, Müasir Sənət Muzeyi, Guggenheim Muzeyi kimi muzeyləri dünyanın ən qiymətli sənət kolleksiyalarına malikdir. Şəhərin məşhur qəzeti New York Times dünyanın ən hörmətli qəzetlərindən biridir. Amerikanın üç böyük televiziya kanalı olan ABC, CBS və NBC in mərkəzləri New Yorkda yerləşir

Turizim
Şəhəri ildə təxminən 40 milyon turist ziyarət edir.
Ümumiyyətlə gedilən yerlər Empire State Building, Times Square, Brooklyn Körpüsü, Broadway, Metropoludan Museum of Art, MoMa, Bronx Zoopark və Madison Avenuedə olan alver mərkəzləridir. Ayrıca Halloween Pulda və Tribeca Film Festivalı turistlərin və Amerikalıların maraqlandıran mədəniyyət hadisələridir. Central Park, ABŞ ın ən çox ziyarət edilən parkıdır. New Yorkun yemək mədəniyyəti çox genişdir.

 
Nariman_QahramanliTARİX: ÇƏRŞƏNBƏ AXŞAMI, 2010-09-28, 3:17 PM | Message # 10
BƏRDƏLİ NƏRİMAN.
QRUP: Administrators
MESAJLAR: 860
Azerbaijan
Awards: 0
STATUS: KƏNAR
ROD-AYLEND

Web sayfası-www.ri.gov

Genel bilgiler
Rhode Island eyaleti, Amerika Birleşik Devletleri'nin 50 eyaletinden biridir. Amerika Birleşik Devletleri'nin en küçük eyaletidir. 17. yüzyıl başlarında Kuzey Amerika İngiliz Birleşik Krallık'ının bir kolonisiydi. Sonradan Amerika Birleşik Devletleri'ni oluşturacak olan bu kolonilerden birisi de Massachusetts Körfez Kolonisiydi. Roger Williams-din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılışını isteyen (laikliğin ilk uygulaması)- dinsel görüşlerinden dolayı Massachusetts Körfez Kolonisinden ihraç edilince 1636 yılında Providence kentini kurdu. 1664 yılında Rhode Island kendini ayrı bir koloni ilan etti ve 1776 yılında bağımsızlığını kazanarak Amerika Birleşik Devletleri'ni oluşturan onüç Koloni'den biri oldu.

Coğrafyası
Rhode Island eyaletinin her köşesi denizden en fazla 50 km uzaklıkta olduğu için Okyanus Eyaleti rumuzu ile anılır. Eyalet doğusunda ve kuzeyinde Massachusetts Eyaletiyle komşudur. Batısında ise Connecticut eyaleti yer alır. Eyaletin güneyi Atlas Okyanusu üzerinde yer alır. Atlas Okyanusu'nun bir kolu olan Narrogansett Körfezi eyaletin iç kısımlarına kadar uzanır. Eyaletin en büyük kenti olan Providence aynı zamanda eyalet merkezi olup, kültür, eğitim, siyaset ve ekonomi dallarında eyaletin en önemli bölgesidir.

Eyaletin önemi
Rhode Island eyaleti ABD'de Sanayi Devriminin başladığı yer olarak bilinir. Nufüsunun %50'sinden fazlasının Katolik mezhebinden olduğu tek eyalettir. Okyanus kıyısındaki Newport kenti eyaletin ikinci büyük kenti olup ABD'nin ünlü zenginlerinin inşa ettirdikleri mansiyonlarla tanınır. Bu mansiyonlar günümüzde müze olarak ziyaretçilere açılmıştır. Providence kentinde bulunan Brown Üniversitesi ABD'nin en prestijli üniversitelerinden biridir.

 
Nariman_QahramanliTARİX: ÇƏRŞƏNBƏ AXŞAMI, 2010-09-28, 3:21 PM | Message # 11
BƏRDƏLİ NƏRİMAN.
QRUP: Administrators
MESAJLAR: 860
Azerbaijan
Awards: 0
STATUS: KƏNAR
Texas

Başkent-Austin
En büyük kent-Houston
Vali-Rick Perry ®
Web sayfası-www.state.tx.us

Teksas, Amerika Birleşik Devletleri 'nin güneyinde yer alan bir eyalet. Başkenti Austin'dir. Yüzölçümü 695,622km²'dir. Batısında New Mexico, kuzeyinde Oklahoma kuzeydoğusunda Arkansas, doğusunda Louisiana ve güneydoğusunda Meksika körfezi güneyinde Meksika vardır. Meksika'yla olan sınırı tamamen "Rio Grande" nehri ile çizilir. Amerika Birleşik Devletleri'nde yüzölçümü bakımından Alaska'dan sonra 2. gelir. Yüzölçümü Rusya ve Türkiye dışında tüm Avrupa devletlerinden geniştir.

Nüfus ve etnik yapı
Teksas eyaletinin nüfusu 23.5 milyon kişidir. Halkın (%83)'ü beyazdır. geri kalan (%17)ise zencidir. Etnik köken olarak ;
Meksikalı (25.3%), Alman (10.9%), Afrikalı ve yerliler (10.5%), İngilizler (7.2%), ve İskoçlar ile İrlandalılar (7.2%) ve geri kalanlar oluşturur.

İklim
Kıyılarda ve doğuda sıcak ve nemli alttropikal, iç kesimlerde özellikle Panhandle'de kuru ve en düşük sıcaklık ile en yüksek sıcaklık dereceleri arasında fark büyük olan kara iklimi egemendir. Yüzölçümünün genişliği ve iklimin çeşitliliği, topraklarının ancak %20 kadarının ekildiği halde çeşitli bir tarımsal üretime olanak vermektedir.

Ekonomi
Teksas dünyanın en zengin yerlerinden biridir. Yalnız Amerika Birleşik Devletleri'nde değil bütün dünyada yeraltı ve yerüstü zenginlikleriyle önemli bir yer tutar. Ilımlı bir bölgede bulunan geniş topraklarında tarımın biçok türü, hayvancılık yapılır. Ayrıca dünyanın en zengin petrol yataklarının bir kısmı da buradadır. Yalnız petrol ele alındığında yıllık kazancı milyar dolarları bulur. Amerika Birleşik Devletleri'nin petrol ihtiyacının %40 kadarı Teksas'tan sağlanır. Tarımda Amerika Birleşik Devletleri içinde liderdir. Hayvancılıkta da lider konumundadır. Texas ayda 982.4 milyon dolarla Amerika Birleşik Devletleri'nde Kaliforniya'dan sonra en büyük ticareti gerçekleştirir.

Tarih
Teksas ilk defa 1528'de İspanyol gemici Cabeza Da Vaca ile gelenler ayak basmıştır. O günden sonra sırasıyla Fransa, İspanya, Meksika'nın eline geçti. 1836'da bağımsız bir cumhuriyet oldu. 1845'te Amerika Birleşik Devletleri'ne katıldı. O sıralarda Texas'ta birkaç küçük şehir ve hayvan beslenen büyük çiftliklerden başka bir şey yoktu. Gerek hayvancılık, gerek tarım, gerekse petrol'ün bulunması XX.yüzyıl içinde teksas'ın gelişmesinde en önemli etkenlerdi.Texas eyaletinin diğer eyaletlere nazaran ayrıcalıklı olduğu söylenebilir.Halk oylaması sonucu gerekli çoğunluğa ulaştığı takdirde Amerika Birleşik Devletleri'nden ayrılma hakkı vardır.

Teksas'daki şehirler
Teksas'da 254 şehir vardır. En önemli 7 şehri Houston, San Antonio, Dallas, Austin, Fort Worth, Lubbock ve El Paso'dur. Amerika Birleşik Devletleri'nin en büyük 20 şehri arasında buradaki birçok şehir bulunmaktadır.

Dil
Teksas'ta en çok konuşulan dil İngilizce'dir.İngilizce'den sonra İspanyolca konuşulur ve İspanyolca'yı Fransızca izler. Türkçe, Almanca, Lehçe, Çekçe, Korece, Vietnamca, Ermenice, ve Urduca konuşan küçük gruplar vardır. Ayrıca Amerikan yerlileri kendilerine özgü bazı diller konuşurlar.

Eğitim
Teksas'ta yüksek kalitede eğitim veren bir çok üniversite ve kolej vardır.
College Station'taki Teksas A&M Üniversitesi, Austindeki Texas Üniversitesi, Houston Üniversitesi, Lubbock'taki Teksas Tech Üniversitesi, Dallas'daki UTD (UT Dallas) Universitesi gibi uluslararası üniversitelerle birlikte daha küçük dereceli üniversitelerde vardır örneğin; Denton'daki Kuzey Texas Üniversitesi, Houstan'daki Rice Üniversitesi, San Antonio'daki Trinity Üniversitesi gibi yuz'un uzerinde üniversite bulunur...

 
Nariman_QahramanliTARİX: ÇƏRŞƏNBƏ AXŞAMI, 2010-09-28, 3:23 PM | Message # 12
BƏRDƏLİ NƏRİMAN.
QRUP: Administrators
MESAJLAR: 860
Azerbaijan
Awards: 0
STATUS: KƏNAR
Vaşinqton (ştat)

Vaşinqton ştatı - Amerika Birləşmiş Ştatlarında ştat. Mərkəzi Olimpiya şəhəridir.
Ərazisi 184 673 km. Əhalisi 5,9 mln nəfərdir. İri şəhərləri Stietl, Spokam, Takomadır. Ştat statusunu 11 noyabr 1889-cu ildən alıb. Qubernatoru Kristin Qrequardır. Ştatın şüarı "Həmişəyaşıl ştat"dır.
Şimalda Pensilvaniya, cənubda Oreqon, şərqdə Aydaxo ştatı ilə həmsərhəddir. Qərbdə isə Sakit okean ilə əhatələnmişdir.

Tarixi
Vaşinqtona gələn ilk avropalı 1775-ci ildə ispan kapitani Bruno de Esenta olmuşdur. 1819-cu ildə İspaniya Vaşinqtonun ABŞ-ın tərkibinə qatılmasına razılıq verərək, bura olan iddialarından əl çəkir. Bundan sonra ştat ABŞ və Böyük Britaniya arasında münaqişə obyektinə çevrilir. Münaqişə 1846-cı ildə Oreqon sazişinin şərtlərinə uyğun olaraq ABŞ-ın xeyrinə həll olunur. Vaşinqton 11 noyabr 1889-cu ildə ABŞ tərkibinə 42-ci ştat kimi daxil olur.

İqtisadiyyatı
Boeing, Microsoft, Starbucks ve Amazon.com kimi iri şirkətlərin mərkəz-qərargahları burada yerləşir.

 
Nariman_QahramanliTARİX: ÇƏRŞƏNBƏ AXŞAMI, 2010-09-28, 3:28 PM | Message # 13
BƏRDƏLİ NƏRİMAN.
QRUP: Administrators
MESAJLAR: 860
Azerbaijan
Awards: 0
STATUS: KƏNAR
Virciniya

Başkent-Richmond
En büyük kent-Virginia Sahili
Vali-Timothy M. Kaine
Web sayfası-www.virginia.gov

Virginia ABD'nin Atlas Okyanusu sahilinde eyâlet. ABD'nin eyaletleri arasında 7,7 milyon kişiyle nüfus açısından 12., yüzölçümü açısından 35. sırada gelir. Washington, D.C.'ye yakınlığından dolayı stratejik önemi yüksektir. CIA ve Pentagon'a ev sahipliği yapan eyâletin kodu VA'dır.
Virginia eyaleti ABD'de en çok başkan (George Washington, Thomas Jefferson, James Madison, James Monroe, Woodrow Wilson, William Henry Harrison, John Tyler ve Zachary Taylor) çıkaran eyâlet olduğundan dolayı, kendisine "Mother of Presidents" (Başkanların anası) ismi yakıştırılmıştır.

Tarih
İngilizler Virginia'yı sömürgeleştirdiğinde, şimdiki Virginia topraklarında Çeroki, Chesapeake, Chickahominy, Mattaponi, Meherrin, Moobs, Nansemond, Nottaway, Pamunkey, Povic, Powhatan, Occoneechee, Rappahannock, Saponite kabileleri ve diğerleri yaşıyordu. Kızılderililer büyük ölçüde konuştukları dile göre üç ana gruba ayrılmıştı:
1. Algonquin dilleri konuşanlar: Sayıları 10.000'in üzerindeydi.
2. Iroquois dilleri konuşanlar: Sayıları 2.500 kadardı.
3. Siu dilleri konuşanlar
Kabilelerin çoğu Powathan Konfederasyonu'nda birleşmişlerdi.

İspanyolların başarısızlığı
1565 yılında bir İspanyol keşif seferi aşağı Chesapeake Körfezi bölgesine vardı ve burada Virginia Yarımadası üzerinde yaşayan yerlilerle karşılaştı. 17 yaşında bir Powathan delikanlısı, İspanyollarla gitmeyi kabul etti. Çocuk vaftiz edildi ve bakımını üstlenen kişinin Luis de Velasco olması nedeniyle Don Luis adı verildi. Don Luis, Meksiko ve Madrid'de eğitim gördü.
1570 sonbaharında Don Luis cizvitlere rehberlik etmek ve tercümanlık yapmak amacıyla Virginia'ya geri döndü. Fakat İspanyol gemisinden indikten kısa süre sonra Don Luis grubu terk etti, kabilesine döndü ve orada şef oldu. Bunu takip eden Şubat ayında Son Luis ve Powathan savaşçıları sekiz cizvit misyonerini öldürdüler, giysilerini ve eşyalarını çaldılar. Bu saldırıdan sadece Alonzo adında bir hizmetçi çocuk kurtuldu. Alonzo Powathan'lardan kaçarak rakip bir kabileye sığındı ve bir diğer İspanyol ikmal gemisine binerek kurtuldu.[1]
Alonzo'nun hikâyesini dinleyen Florida'nın İspanyol valisi Pedro Menendez de Aviles, 1572'nin başlarında Virginia'ya bir misilleme saldırısı başlattı. İspanyollar cizvitleri öldürdüğüne inandıkları bazı kızılderilileri yakaladılar ve astılar, ancak Don Luis'e ulaşamadılar. Bu olay, Virginia'daki İspanyol sömürgeleştirme çabalarının sonu oldu. Bazı tarihçiler Don Luis ile daha sonra Powhatan Konfederasyonu lideri olan Opechancanough'ın aynı kişi olduğunu öne sürerler.[2] Opechancanough, Powhatan kabileleri tarafından konuşulan Algonquin Dilinde "Ruhu Beyaz Olan" demektir.
Virginia sömürgesi: 1607–1776
16. yüzyıl sonunda Birleşik Krallık Kuzey Amerika'yı sömürgeleştirmeye başladığında Kraliçe I. Elizabeth (asla evlenmediği için "Bakire (virjin) Kraliçe" lakabıyla anılıyordu), Sir Walter Raleigh'nin 1584'teki seferinde keşfedilen kıyılara "Virginia" adının verilmesini istedi. İsim daha sonra Güney Carolina'dan Maine'e kadar tüm kıyı için kullanılır oldu. Londra Virginia Şirketi (London Virginia Company), hisseleri borsada satılan bir şirket olarak 10 Nisan 1606'da yayımlanan beratla kuruldu. Berat, 34. enlemden (Kuzey Carolina) 45. enleme (yaklaşık Kanada sınırı) kadar olan alandaki toprak haklarını içeriyordu. Şirket, hemen bir yıl sonra, 1607'de Yeni Dünya'daki ilk İngiliz yerleşimi olan Jamestown'ı kurdu. Yerleşim, Kaptan Christopher Newport ve Kaptan John Smith tarafından kuruldu. 23 Mayıs 1609'da şirkete ikinci bir berat verildi. Şirketin sancak gemisinin sığınmak zorunda kaldığı Bermuda Adalarının (Virgineola olarak da bilinirler) kontrolü de Londra Virginia Şirketi'ne verildi. Bermuda 1614'e kadar Virginia'nın bir parçası olarak kaldı, bu tarihten sonraysa yönetimi Krallığa devredildi.
Jamestown Virginia sömürgesinin ilk başkentiydi. 1698'de hükümet binasının dördüncü kez yanmasına kadar da öyle kaldı. Bu yangından saonra sömürgenin merkezi Williamsburg'a taşındı. Restorasyon Döneminde Kral II. Charles Virginia'ya İngiliz İç Savaşı'nda tahta sadık kaldığı için "dominyon" ünvanı verdi. Bu olay nedeniyle günümüzde eyâletin lakabı hâlâ "old dominion" (eski dominyon)'dur.
Virginia daha çok yerleşimci çekmek için "kelle hakkı" sistemini kullandı. Buna göre yerleşen her ailenin kişi başına 20 hektar toprak hakkı oluyordu.

Bağımsızlık
Patrick Henry'nin Virginia Parlementosu'nda Birleşik Krallık tarafından konulan vergilere karşı konuşması. Peter F. Rothermel'in tablosu, 1851.
Virginia, Philadelphia'daki Kıtasal Kongre'ye (Continental Congress) 1774'ten itibaren delege göndermeye başladı. Virginia Konvansiyonu, 12 Haziran 1776'da Virginia Haklar Bildirgesi'ni kabul etti. Bu belge, daha sonra ABD Bağımsızlık Bildirgesi'nı ve ABD Anayasası'nı etkiledi. 29 Haziran 1776'da Konvansiyon, Virginia'nın Britanya İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını ilan etti.
Patrick Henry yeni bağımsızlığına kavuşan eyâletin ilk valisi oldu, 1776'dan 1779'a ve sonra da 1784'ten 1786'ya kadar bu görevi yürüttü. 1780'da o sırada vali olan Thomas Jefferson'un uyarısı üzerine eyâletin başkenti İngilizlerin saldırısına karşı daha korunaklı olan Richmond'a taşındı.
1781'in sonbaharında Kıtasal Ordu ile Fransız kara ve deniz kuvvetlerinin ortak harekatı sonucu İngiliz kuvvetleri Yorktown Yarımadası'nda sıkıştırıldı. George Washington ve Fransız komutan Comte de Rochambeau komutasındaki birlikler General Cornwallis komutasındaki İngilizleri yenilgiye uğrattı. 19 Ekim 1781'de İngilizlerin teslim olmasıyla savaş sona erdi ve eski sömürgelerin bağımsızlığı tescil edildi. Buna karşın çatışmalar yer yer iki yıl daha devam etti.
1790'da hem Virginia hem de Maryland eyâletleri, Kolumbiya Bölgesi'nin kurulması için toprak verdiler. Ancak ABD Kongresi'nin 9 Temmuz 1846 tarihli bir kararıyla Potomac Nehri'nin güneyinde Virginia'dan alınan topraklar 1847'den itibaren Virginia'ya geri bırakıldı. Bu arazi, şu anda Arlington ilçesidir.

Amerikan iç savaşı
Virginia, Abraham Lincoln'ün Amerika Konfedere Devletleri'ne savaş ilanı üzerine ABD'den 17 Nisan 1861'de ayrıldı. Virginia Konfederasyon'a katılıncaya kadar kısa bir süre bağımsız bir devlet oldu. 8 Temmuz'da askeri birliklerini Konfederasyon emrine sundu. 19 Temmuz'da ise Konfedere Devletler Anayasası'nı onayladı. Virginia'nın katılımıyla Konfederasyon'un başkenti Montgomery, Alabama'dan Richmond, Virginia'ya taşındı. 1863'de, Amerikan İç Savaşı sırasında, eyâletin kuzeybatısındaki Birlik yanlısı 48 ilçe Virginia'dan ayrılarak Batı Virginia eyaletini kurdular. İç Savaş sırasında en çok çatışma Virginia topraklarında yaşandı. Bunlar arasında Birinci Manassas Savaşı, İkinci Manassas Savaşı, Yedi Gün Savaşları, Fredricksburg Savaşı ve Chancellorsville Savaşı sayılabilir. Virginia, İç Savaşın ardından 26 Ocak 1870'te ABD'ye yeniden katıldı.

 
Nariman_QahramanliTARİX: ÇƏRŞƏNBƏ AXŞAMI, 2010-09-28, 3:31 PM | Message # 14
BƏRDƏLİ NƏRİMAN.
QRUP: Administrators
MESAJLAR: 860
Azerbaijan
Awards: 0
STATUS: KƏNAR
Indiana

Başkent-Indianapolis
En büyük kent-Indianapolis
Vali-Mitch Daniels ®
Web sayfası-www.in.gov

Indiana, ABD'nin bir eyaleti. Başkenti Indianapolis şehridir. Adı, Kızılderililerin yurdu anlamına gelir. Milat'tan önceki dönemlerden itibaren yerleşilmiş olsa da, bilinen tarihi ancak 17. yüzyıl'da avrupalıların bölgeye ulaşmasından sonrasını içerir. Önceleri fransızların etki alanında olan bölge daha sonra ingilizlerin kontrolüne bırakılmış, ABD'nin bağımsızlığını kazanmasından sonra da bu ülkenin bir parçası olmuştur. Eyalet statüsünü ise 1816 yılında kazanmıştır, ABD'nin 19. eyaletidir. Kuzeyde Michigan Gölü ve Michigan eyaleti, doğuda Ohio eyaleti, güneyde Kentucky eyaleti, batıda ise Illinois eyaleti ile komşudur. Ayrıca Gary şehri(siyahların mahallesi) popun kralı Michael Jackson'ın doğum yeri olması sebebi ile çok özel bir şehirdir.

Coğrafya
Coğrafi olarak diğer Ortabatı eyaletleri gibi düzlüğüyle dikkati çeker, fakat güneyi yine de biraz engebelidir. Bundan yüz elli yıl kadar önce neredeyse tamamen ormanlık olan bölge avrupalı yerleşmecilerin ulaşmasıyla hızla ağaçsızlaşmış, eyaletin büyük bir kısımı tarla olarak kullanıma açılmıştır. Bunun istisnası gene eyaletin güneyindeki dağınık ormanlık alanlardır. Genelde küçük kasabalar şeklinde yerleşilmiş olan eyalette en büyük şehir bir buçuk milyonu aşan nüfusuyla Indianapolis'tir. Onu Fort Wayne, Evansville ve Michigan City izler. Eyaletin kuzeybatı ucu Chicago şehrine komşudur ve buranın bir banliyösü durumundadır. Eyalette toplam nüfus 6 milyon civarındadır.

Ekonomi
Tarımsal olarak eyalette mısır üreticiliği ön plandadır. Bunu soya fasulyesi ve hayvancılık izler. Endüstriyel üretimde ise eyaletin kuzey yarısında ağır endüstri ön plandadır, güney yarıda fazla bir endüstri bulunmaz. ABD genelinde, küreselleşmenin bir sonucu olarak bu tür endüstri daha ucuz işgücü bulmak amacıyla ABD dışındaki ülkelere kaymaya başlamış olsa da, İndiana işgücünün kalifiye olması ve büyük şürketler yanlısı çalışma yasaları sayesinde bu durumdan nispeten az etkilenmiştir.

Demografi
Etnik olarak halkın %85'i avrupa kökenlidir. Onları %8,5 ile zenciler, yüzde 3,5 ile hispanikler, %1 ile asya kökenliler ve en son da %0,3 ile kızılderili kökenliler izler. Avrupa kökenliler içersinde alman kökenliler çoğunluktadır. Dini olarak hristiyanlık baskındır. Bütün nüfusun %62'si bir Protestan kilisesine mensuptur, bunu %19 ile Katolik kilisesi izler.

Politika
Politik olarak Ortabatı eyaletleri içersinde en tutucusu olarak bilinen İndiana'da 1964 seçimlerinden beri Demokrat Parti mensubu hiçbir aday başkanlık seçimini kazanamamıştır. Ancak yerel seçimlere bakıldığında Demokrat ve Cumhuriyetçi parti adaylarının aşağı yukarı eşit başarı sağladığı görülür. İndiana, Amerikan İç Savaşı'na kölelik karşıtı kuzey eyaletleri tarafında katılmış olmasına rağmen, eyaletin güney kesimleri kültürel olarak ABD'nin güney eyaletlerine çok benzerdir. Bunun da bir sonucu olarak 20. yüzyıl'ın başlarında ırkçı Ku Klux Klan örgütü eyalette çok güçlenmiş ve eyalet valisi de dahil olmak üzere pek çok eyalet görevlisi bu örgütün ırkçı amaçlarına hizmet etmeye başlamıştır. Bu dönem yüksek düzey Ku Klux Klan yöneticilerini de içeren bir tecavüz ve cinayet olayının ortaya çıkmasıyla son bulmuştur.

Eğitim
Indiana dünyaca ünlü Indiana, Purdue ve Notre Dame Üniversitelerine ev sahipliği yapmaktadır. Bunlardan Indiana Üniversitesi, ABD'deki sayılı Türkoloji bölümlerinden birini barındırır.

 
Nariman_QahramanliTARİX: ÇƏRŞƏNBƏ AXŞAMI, 2010-09-28, 3:34 PM | Message # 15
BƏRDƏLİ NƏRİMAN.
QRUP: Administrators
MESAJLAR: 860
Azerbaijan
Awards: 0
STATUS: KƏNAR
ŞİMALİ KAROLİNA

Kuzey Karolina, ABD'nin doğusunda bulunan eyaletlerden biridir. Orta Atlantik Eyaleti olarak da bilinir. Güneyinde Güney Karolina, güneybatısında Georgia, batısında Tennessee, Kuzeyinde Virjinya, doğusunda ise Atlas Okyanusu ile sınırlıdır. İsmi İngiltere Kralı I. Charles tarafından verilmiştir.

Tarihçe
Kuzey Karolina 1860 Amerikan İç Savaşı'nda köleliğin kalkmasına karşı çıkmış ve Güneyliler tarafında yer almıştır. Bu nedenle günümüzde de "Güney Eyaletleri" (Southern States) olarak adlandırılan ABD'nin güney doğusundaki gruba dahil edilmektedir. Kuzey Karolinalılar genel olarak guneyli olarak anılsalar da Chapel Hill'de yaşayanlar Katran Ökçeliler (Tar Heels) olarak bilinirler. Akademik eğitimde ve spor müsabaklarında başarılı olan the University of North Carolina at Chapel Hill'in Katran Ökçeliler sözlerini slogan olarak kullanması, zaman zaman Kuzey Karolinalıların tümünün de Katran Ökçeliler olarak adlandırılmalarına neden olmaktadır.
Eyaletde yetişen ünlüler düşünüldüğünde, 1903 yılında Kuzey Karolina’nın Kitty Hawk kentinde ilk başarılı uçuşu yapan Wilbur ve Orville Wright kardeşler en başta akla gelen isimler olmaktadır. Eyalette yetişen diğer ünlüler arasında, Caleb Bradham (Pepsi Cola'nın mucidi), David Brinkley (televizyon gazetecisi), John Coltrane (Jazz müzikçisi), Roberta Flack (şarkıcı), Billy Graham (Ünlü Protestan din adamı), Andy Griffith (aktör), Andrew Johnson (ABD 17. Başkanı),Vince Carter (Basketbolcu)Charles Kuralt (televizyon gazetecisi), "Seker Ray" Leonard (boksör), Dolley Madison (başkan James Madison’ un eşi), Edward R.Murrow (gazeteci), James K. Polk (Birleşik Devletler 11. Başkanı), William Sydney Porter (yazar, müstear ismi O.Henry idi), Earl Scruggs (Bluegrass müzisyeni) ve Thomas Clayton Wolfe (yazar)Jeff Hardy ve Matt Hardy (güreşçi) vardır.

Coğrafya
136,413 km2 bir alan kaplayan Kuzey Karolina büyüklük bakımından 50 eyalet arasında 28. sıradadır. Eyalet üç büyük bölgeye ayrılmıştır; Doğu Düzlükleri, Piedmont ve Dağlık bölge. Atlantik Sahil Ovası’nın bir parçası olan Doğu Düzlükleri eyaletin beşte ikisini kaplayan verimli bir alandır. Eyaletin merkezine doğru genişleyen Piedmont, çoğunlukla kırmızı killi topraktan oluşan hafif engebeli bir platodur. Ayrıca Kuzey Karolina'nın The Outer Banks olarak adlandırılan adaları vardır. Dağlık bölge, geniş Apalaş Dağlarının bir parçasıdır. Burası Blue Ridge, Great Smoky ve diğer dağlık bölgeleri de kapsayan engebeli bir alandır. Kuzey Carolina’ nin Atlas Okyanusu sahili 484 km uzunluğundadır. Kuzey Carolina’ nin bazı önemli nehirleri Cape Fear, Roanoke, Neuse, Tar-Pamlico, Catwba, Broad ve Little Tennessee’ dir. En büyük şehirleri, Charlotte, Raleigh (başkent), Greensboro, Winston-Salem, Durham ve Fayetteville’ dir. Kuzey Carolina’nın nüfusu 7.4 milyonun üzerindedir.
Kuzey Karolina’ nin ovaları, tepeleri ve dağları yani kısacası coğrafi şartları eyalete çeşitli iklim farklılıkları kazandırır. Bu nedenle eyalet içinde birbirinden farkli iklim koşulları hüküm sürer. Sahil ovasındaki Wilmington şehri Ocakta ortalama 8 °C, Temmuzda 21 °C’ dir. Piedmont’ taki yer alan Charlotte kentinde, Ocakta ortalama 6 °C, Temmuzda 26 °C sıcaklık görülür. Dağlık bölgede bulunan Asheville’ de Ocak sıcaklığı 2 °C, Temmuz sıcaklığı 22 °C’ dir. Ortalama yıllık yağış (hem kar hem yağmur olarak); Sahil ovasında 127 cm3, Piedmont’ ta 119 cm3 ve Dağlık Bölge’ de 152 cm3’ tür.

Kültür
Bluegrass, halk, ülke ve İncil müzikleri Kuzey Karolina’da popülerdir. Eyalette popüler müziğin de birçok dinleyicisi vardır; Raleigh, Greensboro, Winston-Salem ve Charlotte’ da Senfoni orkestraları vardır. Opera toplulukları, Raleigh, Greensboro ve Charlotte’ da gösteri düzenlerler. Birkaç tarihi oyun da her yaz eyaletin çeşitli yerlerinde sahnelenir.
Eyaletin müzeleri arasında, Raleigh’deki Kuzey Karolina Sanat Müzesi ve Kuzey Karolina Tarih Müzesi, Charlotte’da bulunan Mint Sanat Müzesi ve Charlotte Doğa Müzesi, Beaufort’taki North Carolina Denizcilik Müzesi ve Greensboro’da yer alan Greensboro Tarih Müzesi vardır.
Kuzey Karolina’da 60’dan fazla devlet parkı, orman ve tarihi alan vardır. Ulusal park alanları, Great Smoky Dağları Milli parkı, Cape Hatteras Ulusal Sahili, Cape Lookout Ulusal Sahilinden oluşmaktadır. Eyaletin 4 milli Ormani, Croatan, Uwharrie, Pigsah ve Nantahala’ dir. Gezilebilecek diğer bazı yerler, Asheville yakınlarındaki Biltmore yalısı, Chapel Hill' deki Kuzey Karolina Botanik Bahçesi, Asheboro yakınındaki Kuzey Karolina Hayvanat Bahçesidir. Popüler açık hava etkinlikleri balıkçılık, su sporları, avcılık, yürüyüş, golf ve tenistir. Golf için Amerika'da en çok tercih edilen yerlerden birisidir.

Üniversiteler
Kuzey Karolina’ da, 60’ in üzerinde community kolejin yanı sıra yaklaşık 40 kolej ve üniversite vardır. 1795 yılında kurulan North Carolina Üniversitesi Amerika Birleşik Devletlerinin en eski devlet üniversitesidir. North Carolina Üniversitesi 16 üniversite yerleşkesiyle eyalet üniversite sistemini oluşturmaktadır. Üniversitenin en önemli yerleşkesi aynı zamanda merkez merkez yerleşkesi de olan Chapel Hill'dir (the University of North Carolina at Chapel Hill). Chapel Hill' ın merkez yerleşkesi olmasına karşılık Raleigh'de bulunan Kuzey Karolina Devlet Üniversitesi (North Carolina State University) en kalabalık yerleşke ünvanını taşımaktadır[1]. Diğer bazı yerleşkeler, Appalachian State Üniversitesi, Elizabeth City State Üniversitesi, Fayetteville State Üniversitesi, Kuzey Carolina A&T State Üniversitesi ve Winston-Salem State Üniversitesidir. Prestij sahibi özel kurumlar ise, Durham’ daki Duke Üniversitesi, Winston-Salem’ deki Wake Forest Üniversitesi ve Davidson’ daki Davidson Kolejidir. Diğer kolejler ve üniversiteler arasında Concord’ daki Barber-Scotia Koleji, Belmont’ ta Belmont Abbey Koleji, Buies Deresinde Campbell Üniversitesi, Salisbury’ de Catawbw Koleji, Greensboro’ da Greensboro Koleji, Raleigh’ de Meredith Koleji, St. Augistine Koleji ve Shaw Üniversitesi Charlotte’ da Queens Koleji ve Wingate’ de Wingate Koleji vardır.

 
FORUM » ELM VƏ TƏHSİL » COĞRAFİYA » ABŞ-IN ŞTATLARI
  • Page 1 of 1
  • 1
Search:

BY QƏHRƏMANLI NƏRİMAN 2024. TEL:(051)969-59-16. E MAİL narimanb24@yahoo.com ...